Informacja dla uczestników konkursu organizowanego przez Starostwo Powiatowe w Gorlicach:
Materiały z tej strony (zdjęcia, mapy, skany pocztówek - o ile nie posiadacie ich w swojej kolekcji w oryginałach) a w szczególności teksty mojego autorstwa NIE mogą być wykorzystywane na żadnej innej stronie internetowej.
Okręg IV Łużna
Kierownikiem
artystycznym okręgu cmentarnego nr 4 był polski rzeźbiarz Jan
Szczepkowski który zaprojektował na jego terenie 25 cmentarzy,
w tym dwa wspólnie z innymi twórcami (nr 118 z prof. Hosaeusem
z Berlina, nr 123 dokończony przez Duszana
Jurkowicza).Następne
dwa są zaprojektowane przez innych twórców. Nr 124 w Mszance
jest projektu Hansa Mayra zaś nr 125 w Zagórzanach projektu
Antona Mullera. Ich
koncentracja na stosunkowo niedużym obszarze jest związana z
ciężkimi walkami o przełamanie rosyjskiego frontu na linii
wzgórz koło Łużnej i Staszkówki w dniach 2 i 3 maja 1915 r.
Szczepkowski projektował swoje cmentarze głównie z kamienia i
betonu, jednakże nie wyłącznie, co nie przyniosło dobrych
rezultatów na przykład w przypadku cmentarza w Rzepienniku
Marciszewskim, zaprojektowanego całkowicie w wystroju drewnianym
a obecnie nieistniejacego. Na ogół cmentarze te leżą przy
drogach, lub cmentarzach parafialnych i jest do nich dobry
dojazd. Wyjątkiem jest cmentarz nr 140 Tursko który leży
(obecnie) w lesie i można dojechać do niego tylko samochodem
terenowym – w związku z tym jest to najmniej znany obiekt w
tym okręgu. W okręgu czwartym najciekawszymi obiektami są: nr
123 Łużna- Pustki ze względu na wielkość (29 152 m2 ),
układ mogił w którym projektant odzwierciedlił rzeczywiste
położenie pozycji wrogich armii, różnorodność elementów
architektonicznych; nr 118 w Staszkówce ze względu na
malownicze położenie (panoramiczny widok na Pogórze) i wysokie
na 15m pylony stanowiące pomnik centralny; nr 138 w
Bogoniowicach ze względu na idealne dopasowanie do krajobrazu;
nr 131 w Stróżach ze względu na całkowitą odmienność od
innych cmentarzy tego okręgu (w zasadzie spośród wszystkich
400. „podobny” jest tylko pomnik na cmentarzu nr 394 w
Czulicach; Okręg XI – Kraków). Szczególną ciekawostkę
stanowi obiekt nr 132 – kwatera na cmentarzu żydowskim w
Bobowej – zachowana, jednak w nienajlepszym stanie. Jak się
wydaje ulubionymi motywami Szczepkowskiego były bardzo często
spotykane w tym okręgu masywne bramy oraz wysokie krzyże
betonowe na postumencie, umiejscowione w tylnej ścianie
cmentarzy jako pomnik.