Cmentarz nr 256 – Pasieka Otfinowska

Projektował J.Watzal. Spoczywa na nim 254 żołnierzy austro-węgierskich.. Cmentarz ten położony jest przy wale przeciwpowodziowym przy Dunajcu,  50 metrów na lewo od drogi do przeprawy promowej przez rzekę. Cmentarz w kształcie prostokąta otoczony jest pełnym betonowym murem. Pośrodku  południowej części muru, w miejscu  w którym z muru wyrasta niewielki trójkąt,    na jego  zewnętrznej stronie widoczny jest symbol krzyża. Nagrobki są w bardzo dobrym stanie. Krzyże nagrobne są odnowione. W centralnej części cmentarza wśród, wysypanych żwirkiem alejek znajduje się betonowy cokół  zwieńczony krzyżem, po bokach którego przymocowane są odnowione, zbiorowe  tabliczki imienne (na nagrobkach tabliczek imiennych nie ma). Cały cmentarz jest bardzo malowniczy, zadbany i wart odwiedzenia. Ozdobę stanowią duże drzewa rosnące na cmentarzu od strony wału. Kłopot sprawić może jedynie wejście na jego teren, ponieważ bramka wejściowa wychodzi na ogrodzone podwórze sąsiadującego z cmentarzem gospodarstwa.

Cmentarz nr 259 – Biskupice Radłowskie

Projektował J.Watzal. Pochowano  na nim 54 żołnierzy armii niemieckiej, 6 Rosjan  oraz 28 żołnierzy armii austro –węgierskiej ( w tym 25 znanych z nazwiska i przynależności do 58. Pułku Piechoty). Cmentarz położony jest w centralnej części miejscowości , po lewej stronie drogi do Zabawy. Cmentarz ma kształt wydłużonego prostokąta ze ściętym jednym rogiem. Ogrodzenie stanowią betonowe słupki, wysoki betonowy murek oraz metalowe elementy wykonane z  płaskownika.  Elementem centralnym jest wysoki, kamienny  pomnik o kwadratowej podstawie, zwężający się lekko ku górze. Niestety pomnik jest w górnej części przechylony do tyłu, mocno pokruszony i zaczynają się od niego odrywać dość duże kawałki kamienia. Wszystkie nagrobki oraz tabliczki imienne na cmentarzu  są odnowione.  Przeważają małe betonowe nagrobki  z żeliwnymi krzyżami projektu Meyra, natomiast w przedniej części cmentarza, po jego bokach, na mogiłach zbiorowych umieszczono wysokie krzyże listwowe projektu Watzala z trójkątnym daszkiem.  Ogólnie cmentarz – z wyjątkiem pomnika centralnego- jest w dobrym stanie. Utrudnione jest jedynie wejście na jego teren, gdyż bramka wejściowa znajduje się na terenie sąsiedniej posesji. Można jednak skorzystać z niewielkiej szczeliny, która powstała w wyniku zdemontowania  metalowego elementu   ogrodzenia w tylnej części cmentarza. 

Cmentarz nr 260 - Zabawa

Projektował J.Watzal. Spoczywa na nim prawdopodobnie 77 żołnierzy armii austro-węgierskiej, 11 żołnierzy armii niemieckiej i 9 Rosjan (nie zachował się wykaz pochowanych). Cmentarz ten przylega do cmentarza parafialnego położonego w pobliżu kościoła. Cmentarz ma nietypowy kształt sześcioboku foremnego. Otoczony jest betonowym murem. W tylnej ścianie cmentarza stoi pomnik centralny – betonowy cokół  z inskrypcją („Polegli na polu chwały”), zwieńczony kamienną rzeźbą orła i niewielkim metalowym krzyżem. Rzeźba orła to jedyna pełnoplastyczna figura ptaka występująca na cmentarzach galicyjskich poza okręgiem XI-Kraków (na terenie okręgu Brzesko podobną rzeźbę można zobaczyć jeszcze na mogile legionisty pochowanego na cmentarzu parafialnym w Zakliczynie - w sąsiedztwie cmentarza numer 294, jednak poza jego obszarem.). Nie pozostało już nic po dużym drewnianym krzyżu, który znajdował się na cokole. Brak jest również jakichkolwiek tabliczek imiennych.Na cmentarzu znajduje się ponadto mogiła polskich żołnierzy poległych w 1939.Stan cmentarza jest dobry.

Cmentarz nr 261 – Wał-Ruda

Projektował J.Watzal. Pochowano na nim 84 żołnierzy austro-węgierskich oraz 8 niemieckich. Cmentarz ten położony jest po prawej stronie drogi do Zaborowa, tuż za szkołą podstawową. Ogrodzenie zbudowane jest z betonowych słupków  i stalowych rurek. Elementem centralnym jest wysoki drewniany krzyż  stojący na niskiej podstawie wykonanej z kamieni. Wszystkie nagrobki to bardzo gęsto rozmieszczone wysokie metalowe krzyże projektu J.Watzala. Dzięki temu cmentarz  wyróżnia się znacznie od innych cmentarzy z tego okręgu. Niestety krzyże są w średnim stanie, część z nich jest powyginana. Pozostało na nich jedynie kilka charakterystycznych blaszanych daszków. Tabliczki imienne w sporej części są wyblakłe lub zardzewiałe, a co za tym idzie - słabo czytelne. Mimo, że ogólnie cmentarz jest w średnim stanie, wart jest jednak odwiedzenia.

Cmentarz nr 262 - Przybysławice

Projektował J.Watzal. Spoczywa na nim nie ustalona liczba żołnierzy austro-węgierskich. Cmentarz ten położony jest wśród zabudowań, po prawej stronie drogi do Miechowic Małych, 40 metrów za skrzyżowaniem w kierunku przeprawy promowej w Pasiece Otfinowskiej. Jest to niewielki cmentarz, w kształcie prostokąta, „wciśnięty” pomiędzy zabudowania. Tył cmentarza ogrodzony jest niskim betonowym murem, z pozostałych stron ogrodzony jest obecnie metalowymi sztachetami. W centralnej części cmentarza stoi betonowy krzyż na niskim postumencie z wykonaną z grubej blachy datą „1915” . Z trzech stron krzyża widać zabetonowane pola grobowe z licznymi żeliwnymi krzyżami. Brak jest jakichkolwiek tabliczek imiennych. Cmentarz zadbany, w stanie dobrym.

(współczesny wystrój cmentarza odbiega całkowicie od wystroju pierwotnego - patrz zdjęcie archiwalne obok, przyp. M.Łopata)

Cmentarz nr 263 – Zaborów

Projektował J.Watzal. Spoczywa na nim 122 żołnierzy austro-węgierskich, 3 niemieckich  i 31 Rosjan.Cmentarz znajduje się w obrębie cmentarza parafialnego, przy drodze do Jadownik Mokrych, około 600  metrów na północ od kościoła. Ogrodzenie cmentarza wykonane jest z betonowych słupków i metalowych sztachet. Wszystkie nagrobki są w dobrym stanie, żeliwne krzyże są kompletne, jednak tabliczki imienne są oryginalne i część z nich jest mocno wyblakła i słabo czytelna. Ciekawostką są betonowe nagrobki ( ogółem kilkanaście sztuk ) z sześciokątną podstawą, zaokrąglone u góry. Prawdziwą ozdobą cmentarza jest jednak pięknie odnowiony, rzeźbiony drewniany krzyż  z glorią i półkolistym daszkiem. Wysoki krzyż,  stojący na betonowej podstawie  jest unikatem w skali okręgu, w którym tylko kilka krzyży wykonanych jest z drewna, a rzeźbiony jest tylko ten z cmentarza w Zaborowie.  Ogólnie cmentarz jest zadbany, w dobrym stanie i warto go odwiedzić.

Cmentarz nr 264 - Szczurowa

Projektował R.Motka. Pochowano tutaj 72  żołnierzy austro-węgierskich i 43 Rosjan. Cmentarz zlokalizowany jest w obrębie cmentarza  parafialnego -  położonego po prawej stronie drogi prowadzącej  z Brzeska – przy ogrodzeniu od strony południowej. Cmentarz składa się z dwóch kwater oddalonych od siebie o kilkadziesiąt metrów. Pierwsza kwatera, po stronie wschodniej ma kształt kwadratu.  Rolę ogrodzenia pełni niski żywopłot rosnący pomiędzy umiejscowionymi w linii ogrodzenia dużymi betonowymi nagrobkami z ażurowymi krzyżami. Z przodu kwatery, w jej rogach i przy wejściu stoją betonowe słupki ogrodzeniowe, natomiast w wejściu wisi żelazny ozdobny łańcuch. Elementem centralnym jest tutaj niewysoki pomnik w kształcie krzyża z tablicą inskrypcyjną. Na tablicy oprócz daty 1914- 1915 widnieje następujący napis:

„ UNS KAM DER FRIEDE

EILIGER ALS EUCH”

Można to przetłumaczyć następująco: ”Pokój przyszedł do nas, wcześniej niż do Was”. Na wszystkich nagrobkach znajdują się odnowione tabliczki imienne. Druga kwatera ma kształt prostokąta. Od pierwszej różni się tym, że po bokach pomnika centralnego znajdują się dwie dodatkowe mogiły. Ponadto pośrodku tylnej części kwatery znajduje się grób rosyjskiego oficera ( kapitan Alejnikow ), wyróżniający się rodzajem nagrobka. Na identycznym jak w kwaterze pierwszej pomniku centralnym oprócz daty 1914-1915 umieszczono następującą inskrypcję:

„ WIR ZOGEN ZUM STREIT-

UND FANDEN FRIEDEN”

Co w  wolnym tłumaczeniu znaczy:” Wyruszyliśmy na wojnę, a znaleźliśmy pokój”. Również w tej kwaterze wszystkie tabliczki imienne są odnowione.W obydwu kwaterach alejki prowadzące od wejścia do pomnika i  wokół niego wydzielone są betonowym krawężnikiem i wysypane drobnym żwirkiem. Teren kwater porośnięty jest trawą (latem trochę zbyt wysoką). Ogólny stan cmentarza jest dobry.

Cmentarz nr 265 – Rudy-Rysie

Projektował R.Motka. Spoczywa na nim 38 żołnierzy austro-węgierskich i 45 Rosjan. Cmentarz położony jest na terenie cmentarza parafialnego, bezpośrednio  przy drodze Szczurowa- Brzesko, po jej prawej stronie. Obiekt ma kształt prostokąta. Niestety podczas rozbudowy cmentarza parafialnego zniszczono jego ogrodzenie. Z przodu cmentarza stoją dwa narożne betonowe słupki oraz dwa słupki z metalową bramką – brak jest tutaj jakichkolwiek poziomych elementów ogrodzenia.  Z pozostałych stron rolę ogrodzenia pełni niski żywopłot. Elementem centralnym cmentarza jest wysoki betonowy cokół z tablica inskrypcyjną , zwieńczony  betonowym krzyżem (niestety krzyż u swojego szczytu jest lekko ukruszony}.Na tablicy oprócz  dat 1914-15 można przeczytać następujący tekst :

„WOLLT IHR DIE HEIMIN

GEGANGNEN HELDEN EHREN

SCHENKT EUER HERZ DER

ERDE DIE SIE  DECKT”

W wolnym tłumaczeniu znaczy to : „Jeśli chcecie uczcić bohaterów, którzy odeszli , oddajcie swe serca ziemi, która ich okrywa”. Obecnie na cmentarzu znajdują się cztery betonowe nagrobki z ażurowymi krzyżami, bez jakichkolwiek tabliczek imiennych . Cały teren cmentarza porośnięty jest niską trawą. Mimo, że  cmentarz sprawia wrażenie zadbanego nie można niestety  zapomnieć, że stosunkowo niedawno jego wystrój został poważnie zmieniony, między innymi poprzez zniszczenie ogrodzenia oraz wycięcie drzew.

Cmentarz nr 266 - Borzęcin

Projektował R.Motka. Spoczywa na nim 64 żołnierzy austro-węgierskich i 12 Rosjan. Cmentarz ten położony jest 300 metrów na wschód od kościoła, w obrębie cmentarza parafialnego, z jego południowej strony, na lewo od wejścia. Kształt cmentarza to wydłużony prostokąt, a właściwie rząd mogił nie posiadający ogrodzenia. Pośrodku cmentarza znajduje się betonowy postument z inskrypcją zwieńczony drewnianym krzyżem. Z dwóch stron, po bokach pomnika centralnego na grobach oficerskich stoją betonowo- kamienne pomniki. Przed pomnikiem centralnym znajduje się mogiła pułkownika armii austro-węgierskiej. Na wszystkich betonowych nagrobkach zamontowane są odnowione tabliczki imienne. Pomniki oraz wszystkie nagrobki (z wyjątkiem nagrobka pułkownika , który jest częściowo pokruszony) są kompletne oraz w dobrym stanie. Pomimo tego cmentarz sprawia wrażenie zaniedbanego: nagrobki są zarośnięte chwastami i częściowo zaśmiecone. Z pewnością jednak warto go odwiedzić.

Cmentarz nr 267 - Waryś

Projektował R.Motka. Spoczywa na nim 25 żołnierzy austro-węgierskich i 30 Rosjan. Cmentarz ten znajduje się 20 metrów od drogi Waryś- Radłów, po jej prawej stronie, na początku kompleksu leśnego, za ostatnimi zabudowaniami . Cmentarz ma kształt prostokąta. Z ogrodzenia cmentarza pozostały tylko betonowe słupki w narożnikach oraz bramka wykonana ze stalowych rur. Na wprost wejścia znajduje się betonowy postument z inskrypcją zwieńczony współczesnym drewnianym krzyżem z figurą Chrystusa. Tekst inskrypcji jest następujący :

„1914-1915.   ERLOSCHEN SIND  UNSERE NAMEN 

ABER UNSERE  TÄTEN LEUCHTEN”

co można przetłumaczyć jako :” Zgasły nasze  imiona, lecz jaśnieją  nasze czyny ” Charakterystyczne dla cmentarza są duże betonowe nagrobki z ażurowymi, drewnianymi krzyżami pośrodku, których spadziste daszki  pokryte są dachówką. Na nagrobkach znajdują się również oryginalne tabliczki imienne, które są w dobrym stanie i można je odczytać. Cmentarz ten, choć ciekawy jest  jednak zaniedbany i jego stan jest obecnie średni.