Medzilaborce

	Medzilaborce
	Medzilaborce
	W Medzilaborcach znajdowało się aż 5 cmentarzy z okresu I wojny światowej, oraz wydzielone mogiły wojskowe na cmentarzu grekokatolickim. Do dnia dzisiejszego zachowały się tylko 4 oraz wspomniane mogiły. Jeden z cmentarzy po II wojnie światowej znalazł się na terenach przeznaczonych pod domki jednorodzinne przy drodze wylotowej do Stropkowa. Jeszcze w początku lat dziewięćdziesiątych za zgodą właściciela można było oglądać betonowe, typowe dla okolic Medzilaborec krzyże w sadzie za domem. Obecnie włściciele tej posesji nie chcą nawet słyszeć o zwiedzaniu i twierdzą że tego cmentarza nie ma i nie było (! - po prawej możecie sobie obejrzeć zdjęcie - cmentarz nr.5).Dwa następne cmentarze są w dobrym stanie i posiadają wystrój architektoniczny. Cmentarz nr2 (położony w poniżej nowego cmentarza komunalnego) założony na planie prostokąta o wymiarach 26x33m na stoku opadajacym w stronę doliny Vydranki (i linnii kolejowej), ogrodzony typowymi słupkami betonowymi (pierwotnie z rozciągniętym miedzy nimi drutem kolczastym). Wejście pierwotnie (bez bramki) od dołu. Obsadzony wysokimi świerkami oraz u góry (za pomnikiem centralnym; symetrycznie) dwiema brzozami. Pomnik centralny w formie ściętego obelisku z kamienia łamanego (podstawa 2,5x1,6m;wys.ok.4m) zwieńczonego pełnoplastyczną rzeźbą działa z piaskowca i marmuru. Mogiły ziemne zbiorowe położone na 5 tarasach wyodrębnionych ze stoku po dwu stronach alejki centralnej. Mogiły ziemne pojedyncze w rzędzie po prawej stronie wzdłuż całego ogrodzenia i po lewej stronie na najwyższym tarasie. Na mogiłach zbiorowych wysokie (ok.1,8m) typowe dwuramienne krzyże betonowe z dwoma dziurami na skrzyżowaniu ramion (pewnie dla zamocowania tabliczek). Na mogiłach pojedynczych małe typowe krzyże betonowe (ok.1,1m) dwuramienne i trójramienne. Ponadto symetrycznie po obu stronach pomnika znajdują się betonowe stele ze śladami po tabliczkach (być może groby oficerskie). Na cmentarzu wycięto zarośla i ustawiono krzyże, tak że układ jest bardzo czytelny, ale jest on systematycznie z roku na rok dewastowany. Cmentarz nr4 jest największym cmentarzem wojennym w Medzilaborcach i najlepiej zachowanym. Znajduje się na przedłużeniu cmentarza grekokatolickiego i od tej strony jest najłatwiej dostępny. Założony na planie prostokąta (66x36m),ogrodzony słupkami betonowymi z płotem drewnianym (jeszcze w latach 30-tych),obecnie miejscami drutem kolczastym i prefabrykowanymi panelami ogrodzeniowymi z blachy. Na cmentarz prowadzi betonowa brama z płaskorzeżbą kobiety rozpaczającej nad trumną, oraz obecnie ledwo widocznym napisem po węgiersku"HÖSEK TEMETÖJE". Brama ta posiadała dawniej drewnianą furtkę. Obecnie nie jest dostępna z zewnątrz - cmentarz graniczy z sadem na prywatnej parceli. Na osi bramy alejka prowadząca do pomnika centralnego - wysokiego (ok.6m) obelisku o prostokątnej podstawie (2,2x1,8m) wykonanego z piaskowca. Na licu krzyż wykonany z drobnych kamyków innego gatunku kamienia, oraz w dolnej części płaskie miejsce być może po tablicy. Mogiły ziemne pojedyncze i zbiorowe w układzie rzędowo-szeregowym, symetrycznym do osi. Na wielu mogiłach zbiorowych duże typowe krzyże betonowe, na pojedynczych małe typowe krzyże dwuramienne i trójramienne ,oraz na kilkunastu nagrobkach przy ogrodzeniu po prawej stronie małe (0,8m) betonowe stele zakończone łukowato. Wg dokumentacji spoczywa na nim w 116 grobach 1692 pochowanych. Zachowany jest w dobrym stanie - można odczytać układ mogił, wycięto zarośla. Pomnik zdewastowano w tylnej części - ktoś podebrał część podstawy. Cmentarz strasznie zaśmiecony - prowadzi przez niego dróżka do bloków zamieszkałych przez Cyganów. Na starym cmentarzu grekokatolickim w odległości ok.20m od ogrodzenia cerkwi, przy głównej alei znajduje się ziemna mogiła wojskowa w kształcie przewróconej litery L (4,4x2,35m) ogrodzona typowymi betonowymi słupkami (1,3m wys.) na niskiej podmurówce z dwoma słupkami wyznaczającymi wejście przed którym niewielka wybetonowana płyta. Po następnych 15m cztery mogiły pojedyncze w rzędzie (3,5x7,2m), na jednej typowy mały dwuramienny krzyż betonowy, ogrodzone z tyłu i boków typowymi słupkami betonowymi. Cmentarz nr.3 jest położony bezpośrednio przy torach - widoczny w terenie jako kępa wysokich świerków; nieopodal budynku straży pożarnej. Obiekt założony na planie prostokąta, bez elementu centralnego, czytelny układ ziemnych mogił w 3 rzędach wzdłuż dłuższego boku. Kilka zachowanych małych krzyży obu rodzajów. Cmentarz ten jest najbardziej zdewastowany - ślady wskazują że jest używany przez mieszkających w pobliskich budach Cyganów jako wychodek. Cmentarz nr1 jest położony na skraju skarpy naprzeciwko głównej stacji kolejowej. Prowadzi do niego wyraźna ścieżka. Jest to obiekt na planie prostokąta (11x21m),ogrodzony typowymi słupkami z rozciągniętym drutem kolczastym, wejście jako przerwa w ogrodzeniu od strony południowej (dolnej). Na 7 mogiłach zbiorowych stoją duże typowe krzyże betonowe, na 9 pojedynczych kilka małych krzyży. Układ ziemnych grobów czytelny, elementy cmentarza dobrze zachowane, choć cały cmentarz jest bardzo zarośnięty ostrężynami i leszczyną. Powyższa numeracja cmentarzy jest całkowicie dowolna. W miejscu gdzie od głównej ulicy Medzilaborec odchodzi ulica do budynku straży pożarnej znajduje się pomnik upamiętniający walki na tym terenie Czeskiej Drużyny (kliknij tutaj aby dowiedzieć się więcej o Czeskiej Drużynie)